“De foto’s op de expositie Yawm al Firaq zijn gemaakt in Jenin en Nablus, op de West Bank. En ik wil een paar dingen over die twee steden zeggen. Ze vertellen namelijk iets over heel Palestina.

Sákirs familie komt uit Nablus, en ook mijn vader is daar geboren. Het is een prachtige historische stad, die ik een paar maal heb bezocht. En op zekere dag werd ik rondgeleid in een van de zeepfabrieken van Nablus. En dan moet je je voorstellen: in een grote hal liggen vierkante witte blokjes opgesteld, die samen een aaneengesloten cirkel vormen, ongeveer zo groot. Op die cirkel staat weer een nieuwe laag zeepblokjes, en daarop weer een laag. Zo worden gigantische witte cilinders van zeep gevormd, metershoog, het leken wel schoorsteenpijpen, of een of andere kunstinstallatie.

Maar dan wel een kunstinstallatie van meer dan duizend jaar oud, want zo lang bestaat deze traditie daar al, sinds de 10e eeuw. De zeepindustrie van Nablus is wereldberoemd. As-sābun an-Nabulsi wordt wel eens gezien als de beste zeep ter wereld, gemaakt van olijfolie, water en loog.

Dertig fabrieken kende de stad. Vandaag zijn er nog maar twee. Want ze worden gewurgd. Onlangs nog, in december, werd Nabulsi zeep door UNESCO uitgeroepen tot levend erfgoed dat ernstig bedreigd wordt. De bezetting en de economische verstikking door Israël maken de export vrijwel onmogelijk.

Hoe dan ook, ik stond daar, en de vloer vóór mij bestond helemaal uit zeep, hij was betegeld met die helderwitte blokjes. De Palestijn die me rondleidde was een sympathieke grappige man met een grote snor. Hij stond aan de overkant van de zeepvloer, ‘come’ zei hij, maar ik durfde niet, ik vond het lomp er zomaar overheen te lopen met mijn schoenen.

‘Don’t worry, Ramsey,’ klonk het door de hal, ‘It is soap, it will clean itself.’”